„Rozwój intelektualny należy rozpocząć w momencie narodzin i zakończyć dopiero w chwili śmierci”.
Albert Einstein

W dniach 23 i 24 października 2025 r. spotkaliśmy się w Hotelu Rondo w Wąbrzeźnie z uczestnikami organizowanej przez toruński KPCEN konferencji „Uczenie się przez całe życie jako kompetencja przyszłości”.

Wydarzenie odbyło się w ramach projektu Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, inwestycji A3.1.1 „Wsparcie rozwoju nowoczesnego kształcenia zawodowego, szkolnictwa wyższego oraz uczenia się przez całe życie” przez Województwo Kujawsko-Pomorskie, Departament Edukacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Wartość dofinansowania netto wynosi 21 240 408,00 PLN. Obszarem wsparcia jest województwo kujawsko-pomorskie. Głównym celem projektu jest zbudowanie systemu koordynacji i monitorowania działań w województwie kujawsko-pomorskich, zorientowanych na wsparcie uczenia się przez całe życie, w tym kształcenia zawodowego, szkolnictwa wyższego oraz uczenia się osób dorosłych. 

Konferencję prowadziła Dorota Andrzejewska. Na początek głos zabrał dyrektor KPCEN w Toruniu Sławomir Żebrowski, który powitał uczestników – nauczycieli, dyrektorów, przedstawicieli środowisk edukacyjnych i instytucji wspierających rozwój zawodowy, a wśród nich Joannę Rek, kujawsko-pomorską wicekurator oświaty i Beatę Sikorską, kujawsko-pomorską wicekurator oświaty wraz z pracownikami kuratorium, Elizę Kaczmarek, dyrektor Departamentu Edukacji Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu i Beatę Więckowską, zastępcę dyrektora Departamentu Edukacji Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu, członków Wojewódzkiego Zespołu Koordynującego: Zbigniewa Piotrowskiego, Mirosławę Kaczyńską, Paulinę Zefert, Dorotę Gołębiewską, Jerzego Wiśniewskiego, przewodniczącego KMPOiW NSZZ „Solidarność”, a także prelegentów.

Sławomir Żebrowski zaznaczył, że konferencja dotyczy jednego z najważniejszych wyzwań współczesności, czyli uczenia się przez całe życie, które staje się realną kompetencją przyszłości, potrzebną każdemu z nas, niezależnie od wieku, roli zawodowej czy doświadczenia. „W Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli w Toruniu wierzymy – dodał dyrektor – że uczenie się to nie tylko zdobywanie wiedzy, ale tworzenie przestrzeni dla dialogu, współpracy i otwartości”.

Merytoryczną część konferencji zapoczątkowało wystąpienie dr hab. Hanny Solarczyk, prof. UMK w Toruniu pt. „Uczenia się przez całe życie: pułapki, sprzeczności i szanse”. Prelegentka przytoczyła genezę pojęcia, które upowszechniło się dzięki organizacjom międzynarodowym i stało się cywilizacyjną koniecznością. Omówiła także związek idei z fazami życia człowieka. Zajęła się kwestią LLL (lifelong learning) w świetle podstawy programowej kształcenia ogólnego. Opowiedziała o logice polityki LLL w Unii Europejskiej, Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030 i jej ośmiu obszarach oraz priorytetach polityki krajowej. Mówiła o motywacjach, typach praktykowania LLL, oraz kompetencjach do uczenia się przez całe życie. 

Po przerwie pierwszego dnia konferencji odbyły się dwie sesje warsztatowe. Każdy z uczestników miał możliwość wyboru dwóch z czterech proponowanych warsztatów.

Magdalena Ostrowska przygotowała warsztaty „Krytyczne myślenie jako kompetencja przyszłości – między pułapką a szansą”. Ich celem było zrozumienie i rozwijanie myślenia krytycznego, kreatywności, głębokiego zrozumienia w edukacji. Uczestnicy szukali odpowiedzi na pytanie, dlaczego jest to ważne dla uczniów, nauczycieli i systemu edukacji. Prowadząca zajęła się kwestią błędów poznawczych i  strategii dydaktycznych wspierających rozwój tej kompetencji u uczniów oraz jej znaczenie w przygotowaniu do funkcjonowania w dynamicznie zmieniającym się świecie.

Agnieszka Halicka zaproponowała warsztaty „Kreatywność w czasach sztucznej inteligencji: praktyczne pomysły dla nauczycieli i uczniów”. Uczestnicy mieli okazję przyjrzeć się roli AI jako narzędzia wspierającego kreatywność – zarówno w pracy nauczyciela, jak i w codziennych aktywnościach uczniów. Wspólnie odkrywali, jak proste w obsłudze aplikacje i rozwiązania oparte na AI mogą pomóc w generowaniu pomysłów, rozwijaniu wyobraźni, a także w poszukiwaniu niestandardowych rozwiązań dydaktycznych.

Adam Piasecki poprowadził warsztaty „Mediacje, negocjacje i rozwiązywanie konfliktów w placówce oświatowej”. Szkolenie rozwijało profesjonalne umiejętności mediacji, negocjacji i konstruktywnego rozwiązywania konfliktów w środowisku oświatowym. Prowadzący omówił proces skutecznej komunikacji, model 4 uszu von Thuna, skupił się też na komunikacji niewerbalnej. Mówił o pozycji wyjściowej w negocjacjach oraz najlepszej alternatywie dla negocjowania porozumienia.

Tomasz Wojtasik zaprosił na warsztaty pod tajemniczą nazwą „Kooperacja – Współ…”.  Podczas tego spotkania zaprezentował sprawdzone ćwiczenie uruchamiające współpracę i pokazał źródła inspiracji w (nie)znanych scenariuszach i podręcznikach trenerskich dla nauczycieli.

Niespodzianką dla uczestników były warsztaty Magdaleny Gumińskiej Strefa relaksu, w ramach których wszyscy mogli nauczyć się technik relaksacji wspierających poczucie dobrostanu. Wieczorem zaś uczestnicy spotkali się w mniej formalnych okolicznościach na sesję networkingowej wymiany doświadczeń i nawiązywania współpracy.

Drugiego dnia konferencji organizatorzy zaproponowali uczestnikom szereg inspirujących wykładów. Pierwszy – „Emocje w procesie uczenia się” – wygłosiła Anna Cieślik, której energia pobudziła wszystkich do uważności i działania. Prowadząca uzmysłowiła uczestnikom konferencji, że emocje odgrywają w procesie uczenia się niebagatelną rolę i należy poświęcać im uwagę.

Maciej Jonek mówił o „Motywacji do uczenia się przez całe życie. Czyli jak znaleźć motywację w sobie zamiast zmuszać ją do posłuszeństwa”. Wykład doskonale uzupełniał poprzedzającą go prelekcję, ponieważ prowadzący dowodził, że korzystanie z motywacji wymaga wprawy, umiejętności i odpowiednich warunków, a każdy człowiek musi nauczyć się jak o nią dbać i jak ją wspierać.

Emilia Andrzejczak mówiła o tym, jak „Tworzyć, błądzić, działać – wielka Ósemka Paperta w budowaniu kompetencji przyszłości”. Śmiało postawiła tezę, że nauka powinna być angażująca, zakorzeniona w działaniu, oparta na relacjach i odbywać się w atmosferze bezpieczeństwa i zaufania.  Pokazała, jakie działania podejmujemy, by choć trochę odczarować edukację, szkołę, „trudne przedmioty"  i narrację „bo Pani się uwzięła".

Dr hab. Rafał Toczko, prof. UMK w Toruniu szukał odpowiedzi na pytanie „Dlaczego dziś potrzebujemy edukacji klasycznej bardziej niż kiedykolwiek?” Zaczął swoje wystąpienie od pytania o to, dlaczego w Polsce obecnie nie uczymy łaciny. Wg nieoficjalnych danych mamy nie więcej niż 70 etatów dla nauczycieli łaciny w całym kraju. Podjął też temat wpływu rewolucji cyfrowej na rynek pracy, która to – jego zdaniem – dowodzi paradoksalnie, że to edukacji klasycznej potrzebujemy. Również z powodu wpływu rewolucji cyfrowej na dobrostan człowieka oraz stan debaty publicznej.

Andrzej Polaszek mówił o „Kooperacji w szkole”, odwołując się do swoich wieloletnich doświadczeń. Opowiadał o tym, jak udaje mu się koordynować działania całej społeczności szkolnej w prowadzonej przez niego placówce w Osięcinach. 

Konferencję przygotował zespół w składzie: Aleksandra Kondrat – kierownik formy, Sławomir Żebrowski, dyrektor KPCEN, i Dorota Andrzejewska, przy wsparciu Małgorzaty Pawłowskiej, wicedyrektor KPCEN, Beaty Bawej-Lisieckiej, Kamili Rychlik, Anny Sawickiej-Banaszkiewicz i Katarzyny Stalkowskiej.

Jako organizatorzy konferencji otrzymaliśmy na koniec od uczestników wiele przychylnych słów odnośnie do przygotowania i merytoryki konferencji, za co serdecznie dziękujemy. Mamy nadzieję, że wszyscy wyjechali z niej zadowoleni, pełni inspiracji, nadziei i przekonania, że uczenie się to nie obowiązek, lecz przywilej, bo tylko ten, kto się uczy, naprawdę się rozwija.

Fot. Kamila Rychlik, Anna Sawicka-Banaszkiewicz